De vulkaanuitbarsting van de Vesuvius waarbij de Romeinse stad Pompeï in één keer werd weggevaagd van de kaart en uit landschap spreekt nog altijd tot de verbeelding en is keer op keer inspiratiebron voor nieuwe inzichten en verhalen. Hoe komt dat ?

• 

Plinius Van bepaalde zware vulkaanuitbarstingen zoals Santorini [1570 BC] weten we eigen heel weinig. De klap van de uitbarsting moet enorm geweest zijn en alles van leven op het eiland in één keer weggevaagd hebben

Behalve de achtergebleven Caldera en en de overblijfselen van een Griekse stad hebben we niet zoveel kunnen achterhalen en zijn wetenschappers nog steeds bezig de uitbarsting en de beschaving die er toen verdwenen is te reconstrueren.

Maar dat is geheel anders voor de uitbarsting van de Vesuvius in 79 AC (Na Christus). Daar weten we veel meer van. Dat komt onder andere door het feit dat de Romeinen de uitbarsting zagen gebeuren en hebben beschreven. We zijn inmiddels ruim 1500 jaar verder in de geschiedenis en bovendien in de hoogtijdagen van het Romeinse rijk. De deskundige en schrijver Plinius de jongere bijvoorbeeld was nabij zag op enige afstand de ramp voltrekken en beschreef nauwgezet wat hij zag en wat er gebeurde.

Pyroclastische uitbarsting

We zijn in de afgelopen 200 jaar zoveel te weten gekomen Pompeii omdat we bij opgravingen zoveel bewijzen en situaties onder dikke aslagen vandaan hebben weten te krijgen. Dat klinkt licht ongeloofwaardig bij een vulkaan uitbarsting  maar de uitbarsting van de Vesuvius was namelijk geen lava uitbarsting (waarbij alles in de hete lava verbrand). Die van 79 AC was een zogenaamde pyroklastische uitbarsting. Daarbij komt amper lava naar buiten maar wel enorme hoeveelheden as en gruis en gifige dampen. Van Pompeï en Herculaneum weten we dat honderden mensen in een fractie van een seconde stierven door pyroclastische stromen van circa 300°C. Bij een pyroclastische uitbarsting raast een gloeiendhete wolk van as, puin en gassen over de helling van een net uitgebarsten vulkaan, alles in zijn pad vernietigend. Zo’n pyroclastische stroom kan tientallen kilometers ver komen. Mensen en dieren werden in de omgeving van de Vesuvius waren voordat ze besefte wat er aan de hand was verbrand en vastgelegd in een laag as. De hele stad vastgelegd in dat moment. Ook Plinius de oude die de uitbarsting op een afstandje volgde heeft het moeten afleggen tegen de de dampen en asregens

Pompeï door Robert Harris Er zijn talloze boeken geschreven over Pompeï. Robert Harris (van de officier en Enigma) pakt in zijn boek Pompeï een geheel verrassende invalshoek. Hij giet de historische gebeurtenis in een roman. Rondom de historische feiten, belangrijkste figuren en de lokatie heeft Harris een verhaal gecreëerd. Centraal in het verhaal staat Marcus Attilius Primus. Hij is aquaduct-ingenieur, en net uit Rome overgekomen om supervisie te voeren over het Augusta aquaduct. Hij wordt na aankomst in zijn nieuwe werkgebied vrij snel het veld ingestuurd om met zijn team reparaties aan het waternetwerk te doen in de omgeving van de stad. Want er plots van alles mis in de watertoevoer. En hij beleeft daar op zoek naar de schade aan het aquaduct de laatste vier dagen van Pompeii die eindigen met de vernietigende uitbarsting van de Vesuvius.

---